Coeliakie

Starten met een glutenvrij dieet

Starten met een glutenvrij dieet kan zeer overweldigend zijn en vaak is het echt opzoek gaan om de juiste informatie te vinden. Een heel nieuw levensstijl opbouwen zonder gluten is echt een uitdaging.
De belangrijkste informatie over de basis van het dieet is hier te vinden op deze pagina, allesomvattend van het dieetcriteria tot belangrijke tips en adviezen.

Wetenschap

Coeliakie wordt wel eens verward met een gluten sensitiviteit, hier is het immuunsysteem niet bij betrokken en zijn de klachten meestal minder ernstig, ook wordt sensitiviteit vastgesteld wanneer de diagnose coeliakie niet kan worden aangetoond.

Ook een tarwe allergie is niet hetzelfde als coeliakie omdat er een allergische reactie ontstaat op bepaalde eiwitten die aanwezig zijn in tarwe of in granen die hiervan familie zijn.

In tegenstelling bij mensen met coeliakie wordt er bij een tarwe allergie nog wel gluten bevattende graansoorten verdragen.

Coeliakie wordt gediagnosticeerd aan de hand van een bloedafname en wordt er gekeken of er antilichamen tegen weefseltransglutaminase (IgA tTGA) en endomysium (IgA EMA) die in het bloed aanwezig zijn.

Echter kan de test ook negatief zijn maar alsnog coeliakie aanwezig zijn.

Om dit zeker te weten wordt er een gastroscopie uitgevoerd waarbij biopten van de dunne darm worden genomen en worden onderzocht.

Coeliakie heeft gerelateerde auto immuun aandoeningen waarin er een verband wordt gelegd zoals diabetes type 1 en schildklieraandoeningen.

Coeliakie -

Een gluten intolerantie veroorzaakt door het auto immuunsysteem die gluten als indringers zien voor het lichaam en antistoffen aanmaken om dit als zogenaamde ziekte te bestrijden.

Bij het eten van gluten wordt deze respons van het immuunsysteem geactiveerd.

Gluten irriteert de maagwand en voornamelijk de dunne darm die wordt beschadigt wanneer er gluten het lichaam binnenkomen.

Coeliakie is vast te stellen in 4 marches (stadium).

Bij marche 1 is er geen schade aan het darmslijmvlies maar wel een afweerreactie/ ontsteking te zien die nog wel herstelbaar is.

Marche 2 betekend dat er geen schade is aan het darmslijmvlies wel een verhoogde aanmaak van nieuwe darmvlokken, met een duidelijke waarneming van afweerreactie/ontsteking.

In marche 3 is er gedeeltelijke darmvlokatrofie (vernietiging van de darmvlokken) maar aparte darmvlokken zijn nog wel waar te nemen evenals de aanmaak van nieuwe darmvlokken, met een duidelijke afweerreactie/ontsteking.

De ernst van coeliakie hangt er dus vanaf hoe ernstig de darmvlokken beschadigt zijn in de dunne darm, de ergste vorm van Coeliakie is marche 4 en wordt “irreversible” coeliakie genoemd, dit betekend dat de schade in de dunne darm te groot is om ooit nog te kunnen herstellen.

Het komt vaak voor dat er bij het vaststellen van de aandoening al dan niet tijdelijk een lactose intolerantie wordt vastgesteld, dit geldt ook voor botontkalking.

Bij de diagnose van coeliakie is het noodzakelijk om een glutenvrij dieet levenslang te volgen.

De klachten van coeliakie zijn atypisch en soms moeilijk te linken aan de auto immuunziekte.

De voornaamste klachten zijn:

Buikpijn en/of gezwollen buik na het eten.
Gevoel van ongemak na het eten van gluten bevattend voedsel, misselijk en/of braken.
Vermoeidheid die gepaard kan gaan met een algemeen gevoel van zwakte.
Verlies van gewicht die kan lijden tot ondervoeding en hierbij ook het verlies van vitaminen en mineralen in het bloed en bloedarmoede.
Afwijkende structuur van de ontlasting zoals diaree, constipatie of signalen van incontinentie.
Bij chronische diaree kan het gebeuren dat de diagnose coeliakie wordt ontgaan en er een misdiagnose wordt gesteld van PDS (prikkelbare darmsyndroom).
Er kunnen depressieve klachten ontstaan en veranderingen in de hormoonspiegels zoals het uitblijven van de menstruatie en zelfs een miskraam.
Lage bloeddruk (hypotensie).

Gluten -

Is een eiwit dat in verschillende graansoorten voorkomt en wordt onderverdeeld in twee groepen eiwitten, de glutenines en de gliadines.
Gliadine en verwante prolamines kunnen ontstekingsreacties en afweermechanismen veroorzaken, en worden niet verdragen door mensen met coeliakie.

Het dieet

Het is van uiterst belang dat pas gediagnosticeerde patiënten zich goed informeren over het dieet met de bijhorende tips en deze nauwgezet volgen.

“Kan sporen bevatten” of “bevat mogelijk sporen” die fabrikanten vaak op zijn etiketten drukken doen soms de twijfels rijzen of het al dan niet geschikt zou zijn binnenin een glutenvrij dieet.

De beste statement bij deze discussie is heel simpel: spijt komt altijd te laat.

Tijdens het volgen van het dieet kan het gebeuren dat er per ongeluk gluten het lichaam binnenkomen, hierbij kan er een plotse hevige reactie ontstaan van het lichaam met hevige klachten.

Dit kan gebeuren door een kruiscontaminatie met voeding (winkel of thuis, in het restaurant,…)

De reden dat de klachten plots zeer heftig kunnen zijn heeft te maken met het immuunsysteem, aanzie het immuunsysteem als een troep soldaten die enige tijd hebben kunnen rusten en bij een nieuwe indringer uitgerust genoeg zijn om hier volop tegen te kunnen strijden.

Lees altijd zeer aandachtig de etiketten en koop glutenvrije producten die herkenbaar zijn aan hun logo, ook kunnen gluten verborgen zitten in producten waarvan het het minst wordt verwacht (verborgen gluten).

Het glutenvrij dieet is een aanpassing in de levensstijl die emotioneel overweldigend kan zijn, vraag raad en praat met lotgenoten.

Er is ook een Belgische en Nederlandse coeliakie vereniging waar men lid van kan worden (VCV & NCV), op de download pagina zijn er documenten beschikbaar (o.a van NCV) voor meer informatie omtrent de aandoening en het dieet.

De norm voor een glutenvrij product is lager dan 20 mg gluten per kilo.

Een gehalte tussen de 20-100 mg gluten per kilo is alleen toegestaan bij dieetproducten.

Glutenvrije producten zijn herkenbaar aan hun internationaal erkend keurmerk voor glutenvrije voedingsproducten uitgegeven in de Benelux door de Nederlandse Coeliakie Vereniging (NCV).